تحلیل معنای اتوس در آرای هراکلیتوس (مطالعه موردی: قطعه 119ب هراکلیتوس)

نویسندگان

    کاملیا طالعی بافقی دانشجوی دوره‌ی دکتری، گروه فلسفه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران.
    مریم سلطانی کوهانستانی * دانشیار گروه ادیان و فلسفه دانشگاه محقق اردبیلی m.soltani.philosophy@gmail.com
    اسماعیل سعادتی خمسه دانشیار، گروه ادیان و فلسفه، دانشگاه محقق اردبیلی

کلمات کلیدی:

اتوس, هراکلیتوس, دایمون, حکمت, لوگوس

چکیده

واژه اتوس (ethos) که نخست درآثار هنرمندان قرن‌های هشتم تا پنجم پ.م در معنای جایگاه عادت، سرشت، شخصیت و شخصیتی فریبکار به کار رفته است، در آرای فلاسفه آن زمان و بیش از همه در آثار هراکلیتوس نیز دیده می‌شود اما معنای اتوس نزد هراکلیتوس، همواره محل اختلاف محققان بوده است و این اختلاف، بیش از همه در قطعه 119ب دیده می‌شود. با تحلیل دو اصطلاح کلیدی این قطعه، «دایمون» و «اتوس» می‌یابیم، «دایمون» در معنای «والاترین مرتبه هستی‌ انسانی» و اتوس در معنای «سرشت الهی» است؛ سرشتی که کانون ربط و پیوند میان دایمون، حکمت و لوگوس است. از منظر هراکلیتوس، علی‌رغم تفاوت فاحش مرتبه اتوس و دایمون در تبعیت از حکمت که خود جزئی از نظام لوگوس است و فضیلت شمرده می‌شود، این امکان وجود دارد که انسان به مرحله دایمون در حد دنیوی عروج نماید؛ اما نیل به سرشت کامل الهی در دنیا منتفی است.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۱/۰۳/۳۱

شماره

نوع مقاله

مقالات